سفر به هر شکلی صورت گیرد، پیوسته خطرها و مشکلاتی را نیز در پیش دارد.
به ویژه آنکه مسافر از خانه و میهن خود دور و از پشتوانه و حمایت خانواده محروم شده است.
با توجه به شرایط مختلف سفر و مشکلات مختلف مسافر در راه، سفر کردن شخص به تنهایی و بدون همراه و همسفر، سفارش نمی شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در وصیت خود به امام علی علیه السلام فرمود:
ای علی! در هیچ سفری تنها خارج مشو؛ زیرا شیطان، یار شخص تنهاست و او از دو نفر دور است، ای علی! هرگاه شخصی به تنهایی سفر کند به لغزش و گمراهی می افتد.
در روایتی از امام صادق علیه السلام نیز می خوانیم:
لَعَنَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ثَلاثاً، اَحَدُهُم راکِبُ الْفَلاةِ وَحدَة.
رسول خدا صلی الله علیه و آله سه کس را نفرین کرد، یکی از آنها سواره ای است که در بیابان به تنهایی رهسپار شود.
پیام متن:
مسافری که از خانه و کشانه خود دور شده، برای تأمین آسایش و آرامش خویش در سفر، باید همسفری را انتخاب کند تا از خطرهای جانی و مالی در امان باشد. در روایت های اسلامی نیز از تنها سفر کردن نهی شده است.
هم نشینی و همراهی با گروه هم سان
شایسته است افرادی که راه سفر را با هم طی می کنند، از نظر مالی، نفقه و گشاده دستی، همگن و همراه هم یا دست کم به هم نزدیک باشند؛ زیرا همسفر شدن با کسی که از نظر مالی قوی تر است، گاهی سبب سرشکستگی انسان می شود. شخص برای فرار از خوار شدن، با توجه به سرمایه اندک خود، بیش از توان مالی اش خرج می کند و در این اوضاع، به او ستم شده است.
از شهاب بن عبدریه روایت شده است:
به امام صادق علیه السلام گفتم: تو مرا می شناسی و از گشاده دستی و بخشندگی من بر برادران مؤمنم باخبر هستی، آیا جایز است با گروهی در راه مکه همراهی کنم و بر آنها بذل و بخشش کنم؟ امام علیه السلام فرمود: ای شهاب! چنین مکن. اگر تو گشاده دستی کنی و زیاد خرج کنی و آنها نیز چنان کنند. برایشان ستم کرده ای و اگر آنها قادر نباشند و از خرج کردن بپرهیزند، آنها را خوار کرده ای. پس با افراد هم شأن و همانند خود همراهی و دوستی کن!
امام موسی کاظم علیه السلام ، نیز سفارش کرده است:
إذا صَحِبْتَ فَأَصحَب لَخوَکَ وَ لا تُصحِبَنَّ مَن یَکفیک فَإِن ذلک وَزَلَّةٌ لِلمؤمِنِ.
با کسی دوست و هم صحبت شو که هم شأن تو باشد، نه کسی که خرج تو را دهد که این، مذلت مومن است.
پیام متن:
برای حفظ ارزش های انسانی، بایسته است مسافر مسلمان، همسفر خود را از کسانی برگزیند که از نظر مالی نزدیک به هم و از نظر علم و فضیلت، با همراهان خود هماهنگ و هم فکر باشد.
همنشینی با آن که زینت انسان است
از جمله آداب سفر، این است که انسان، هم نشین و همراه خود را از کسانی برگزیند که اخلاقی آراسته به نیکی ها، خوب و سالم دارند و از نظر خلق و خو الگو بوده و شیوه رفتاری و مرام آنها آموزنده باشد.
هم نشین انسان باید زینت او باشد و خود، با افراد پست و فرومایه هم نشین نشود. تا سبب کاهش شأن و جایگاه انسان شود. سخن امام صادق علیه السلام در این باره بیان کننده این ویژگی هم سفر است:
إصْحَب مَن تَتَزَیَّنُ بِهِ ولا تَصحَب مَنْ یَتَزَیَّنُ بِکَ.
با کسی سفر کن که زینت و افتخار تو باشد، نه آنکه تو زینت او باشی.
پیام متن:
1. مسافر مسلمان باید همسفر خود را از میان کسانی برگزیند که اخلاقی پسندیده دارند تا همراهی با آنها زینت بخش وجودش شود با کسانی سفر نکند که شأن و منزلت او را کاهش دهند.
2. سفر کردن با کسی که مایه زینت انسان باشد، به رشد روحی و روانی انسان کمک می کند.
اخلاق نیکو در سفر
خوش خلقی در سفر، از جمله مهم ترین آداب و دستورهای پیشوایان معصوم علیه السلام است. انسانی که ویژگی های ذاتی نیکویی مانند خوشرویی، تواضع و ادب را داراست، نه تنها سفر را به کام خود شیرین خواهد کرد، برای همراهان خود نیز سفری به یاد ماندنی و خاطره برانگیز به جای می گذارد. در سفارشی از امام جعفر صادق علیه السلام به معلی بن خنیس آمده است:
عَلَیکَ بالسخ وَ حُسنِ الخُلقِ، فَإِنَّها یَزینانِ الرَّجُلَ کما تَزَّینَ الواسطَُْ القَلادَةَ.
تو را به بخشش و خوش خلقی سفارش می کنم؛ زیرا این دو، زینت انسان است، همانند گوهرهای میان گردن بند.
در آموزه های دین اسلام، از بدخلقی در سفر به شدت نهی شده است، چنان که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در سفری که عازم مکه بود، به همسفرانش فرمود: «مَن کانَ سَیِّیُ الخُلقِ فَلا یَصحَبُنا؛ هر کس بدخلق است، با ما مصاحبت و همراهی نکند». امام صادق علیه السلام نیز می فرماید:
لَیسَ مِنّا مَن لَمْ یُحَسِّنل صُحْبَتَه مَن صَحِبَهُ وَ مُرافَقَةَ مَن رافَقَهُ وَ مُمالَحَةَ مَن مالَحَهُ وَ مُخالَقَةَ مَن خالَقَهُ.
از ما نیست کسی که با همراهانش حسن معاشرت نداشته باشد و با دوستانش دوستی و مدارا نکند و نمک کسی را می خورد، نمک شناسی صاحبش نباشد و با آن که همراه است، حسن خلق نداشته باشد.
پیام متن:
در دستورات اسلامی، به خوش رویی و خوش اخلاق نیک در سفر بارها سفارش شده است؛ زیرا هم نشینی با افراد گشاده رو، لذت بخش و شیرین است و در طول سفر هنگام بروز مشکلات ها با بردباری باید با آنها مبارزه کرد تا سختی ها به شیرینی ها تبدیل شود.
سازگاری با همراهان
لقمان حکیم در سفارش های خود به فرزندش چنین گفت:
هر گاه با گروهی راهی سفر شدی، بسیار با همراهان مشورت کن، با گشاده رویی با آنان برخورد کن. برای زاد و توشه ات بخشنده باش و اگر از تو یاری خواستند، سپس یاری شان کن.
امیرمؤمنان علی علیه السلام به پسرش، محمدبن حنفیه سفارش کرد:
مُرُوَّةُ السَفَرِ فَبَذلُ الزّادِ، و قِلَّةُ خَلافٍ علی صُحُبِکَ و کثرةُ ذِکرِ اللّه ِ عَزَّوَجل فی کلُ مَصورٍ و مَهبَطٍ و نُزُول و قیام و قُعُودٍ.
جوان مردی های سفر با بخشش توشه راه، کمتر اختلاف کردن با دوستانِ همراه و ذکر زیاد خداوند بلند مرتبه در هر جایگاهی (در هر مکانی) است.
هم عقیده بودن و محترم شمردن دیدگاه های همراهان در سفر، امری مهم و کلیدی است. سازگاری با همسفران، افراد با یکدیگر صمیمی تر و احترام متقابل و آرامش میان آنها را فراهم می کند.
پیام متن:
مشورت، گشاده رویی، بخشش زاد و توشه، یاری کردن و مخالفت نکردن، از نمونه های بسیار مهم سازگاری با همراهان در سفر است. بدین ترتیب، سفر نیز به کام همسفران شیرین و به یاد ماندنی می شود.
بخشش زاد و توشه
امام کاظم علیه السلام فرمود:
مَن خالَطتَ فَإِن اِستَطَعتَ أن یکُونَ یَدَکَ العُلیا عَلَیهِ فَافعَل.
با هر کس که معاشرت داری، اگر ممکن است که دستت بالاتر از دست او باشد (بخشنده و یاری کننده باشی)، حتماً چنین باش.
در حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام می خوانیم:
سير و سياحت با انگيزه صحيح و عقلايی ، در قرآن کريم مورد تأييد و تشويق قرار گرفته است و از مؤمنان خواسته شده که با مسافرت نمودن به گوشه و کنار جهان ، در سرنوشت ملتهای گذشته بيانديشند
– هدفداری در مسافرت
سير و سياحت با انگيزه صحيح و عقلايی ، در قرآن کريم مورد تأييد و تشويق قرار گرفته است و از مؤمنان خواسته شده که با مسافرت نمودن به گوشه و کنار جهان ، در سرنوشت ملتهای گذشته بيانديشند و عبرت بگيرند: او لم يسيروا فی الارض فينظروا کيف کان عاقبة الذين من قبلهم آيا در زمين سير نمي کنند تا بنگرند که عاقبت پيشينيان چگونه بوده است ؟ امام صادق (ع ) فرمود: در حکمت آل داود آمده ست : انسان عاقل را سزد که جز با سه هدف مسافرت نرود:
– توشه ای برای فردای قيامت برگيرد
– مخارج زندگی را تأمين و ترميم نمايد
– از راه حلال لذت ببرد
گاهی نيز هدف از مسافرت رفع خستگی و افسردگی است انسان های خسته از رنج کار و تلاش ، با سفر به مناطق مختلف و استفاده از مناظر زيبای طبيعت ، خستگی را از تن به در کرده ، برای کار و کوشش بيشتر ، آمادگی پيدا مي کنند پيامبر(ص ) فرمود: مسافرت کنيد تا سالم شويد گاهی هم سفر با انگيزه ستيز با دشمن و يا حضور يافتن در ديار دوست شکل مي گيرد که سفر به قصد جهاد و حج ، پاداش بهشت برين دارد امير مؤمنان علي (ع ) در اين زمينه فرموده است : برای مجاهدان راه خدا( که به خاطر دفاع از حيثيت و شرف خويش پا به ميدان جهاد مي نهند ) ، و برای آن کس که برای انجام حج از خانه بيرون مي رود و در بين راه مرگ گريبانش را ميگيرد و بهشت را ضمانت مي کنم
– وصيت
،مسافرت هميشه با خطر همراه بوده و هست در گذشته راه های طولانی و ناهموار ، دزدان مسلح ، نبودن امکانات غذايی و بهداشتی و ناامن بودن راهها و امثال آن ، موجب مي شد تا تعدادی از مسافران جان به جان آفرين بسپارند و مظلومانه در گوشه ای به خاک سپرده شوند در عصر کنونی نيز که امکانات فراوانی برای مسافران فراهم شده باز خطراتی جان انسانها را تهديد مي کند افراد بشر در زمين و آسمان امنيت لازم را ندارند گاهی هواپيمای مسافربری به علت نقص فنی سقوطمي کند و تعدادی کشته مي شوند و گاهی دو اتومبيل با هم برخورد مي کند و جان سرنشينان بي گناهش را مي گيرد بنابراين هيچ کس نمي تواند آينده اش را پيش بينی نموده ، به بازگشت خويش مطمئن شود از اين رو نوشتن وصيت امری ضروری و لازم است تا وارثان دچار مشکل نشده ، تکليفشان را بدانند امام صادق (ع ) فرمود: کسی که بر مرکبی سوار مي شود لازم است وصيت کند
– تأمين مخارج زن و فرزند حاجی قبل از سفر لازم است ، مخارج زندگی زن و فرزندانش را تأمين نموده ، سپس به حج مشرف شود آن کس که توان تأمين زندگی و هزينه خوراک و پوشاک خانواده خود را ندارد مستطيع نبوده ، حج بر او واجب نيست امام صادق (ع ) به نقل از پدر بزرگوارشان فرموده اند: من استطاع اليه سبيلا ، سبيل در آيه به معنای گستردگی در مال است ، به شکلی که با قسمتی از آن حج انجام داده و با باقيمانده آن ، خوراک ( و زندگی زن و فرزندش ) را تأمين کند در جای ديگر فرمود: حج خانه خدا واجب است بر کسی که راهی به سوی آن بيابد و آن ، توشه و وسيله سفر همراه با سلامتی است و نيز بجای گزاردن نفقه خانواده و آنچه پس از حج بدان نياز دارد صاحب جواهر – رحمة الله عليه – چهارمين شرطاز شرايطاستطاعت را ، داشتن امکانات مالی به اندازه رفع نياز و تأمين مايحتاج زن و فرزند دانسته ، مي فرمايد : آن کس که چنين توانی ندارد حج بر او واجب نيست ( بلا خلاف أجده ، بل ربما يظهر من بعضهم الطجماع عليه ) 8 – انتخاب زمان مناسب
شنبه از بهترين روزها برای آغاز سفر است ابو ايوب خزاز و عبدالله بن سنان از امام صادق (ع ) معنای اين فرموده خداوند بلند مرتبه را جويا شدند که : فاذا قضيت الصلاة فانتشروا فی الارض و ابتغوا من فضل الله ، و چون نماز پايان يافت ، در زمين پراکنده شويد و رزق خدا را طلب کنيد حضرت فرمود: نماز ، روز جمعه ، و پراکنده شدن روز شنبه سزاوار است که انسان روز جمعه را برای فراگيری مسائل دينی ، و بهره گيری معنوی قرار دهد امام باقر(ع ) فرمود: پيامبر(ص ) روز پنجشنبه را برای مسافرت انتخاب مي فرمود آن حضرت همچنين در جای ديگری مي فرمايد: روز پنجشنبه را خدا ، فرشتگان و رسول خدا(ص ) دوست دارند کراهت سفر در روز جمعه ، برای اين است که مردم در نماز جمعه شرکت نموده ، حضور خود در صحنه را به نمايش بگذارند امام صادق (ع ) فرمود: کراهت ( سفر در روز جمعه ) بخاطر نماز است – صدقه مستحب است مسافر در آغاز حرکت ، صدقه دهد و آية الکرسی بخواند امام صادق (ع ) فرمود: صدقه بده و هر روزی که خواستی خارج شو ای صاحب کرامت شکرانه سلامت روزی تفقدی کن درويش بينوا را ( حافظ ) و نيز دو رکعت نماز بخواند و بگويد: اللهم انی استودعک نفسی و أهلی و مالی و ذريتی و دنياؤ و آخرتی و أمانتی و خاتمة عملی ، خداوندا ! خود ، خانواده ، پول ، فرزندان ، دنيا ، آخرت ، امانت و پايان کارم را به تو مي سپارم آنگاه همسر و فرزندانش را در اتاق گرد آورده ، بگويد: اللهم انی استودعک الغداة نفسی و مالی و أهلی و ولدی و الشاهد منا و الغائب ، اللهم اجعلنا فی جوارک اللهم لا تسلبنا نعمتک و لا تغير ما بنا من عافيتک و فضلک بار خدايا ! همانا من ( از ) فردا ، خود و مال و خانواده و فرزندانم – چه آنان که نزد منند ، و چه آنان که نيستند – همه را به تو مي سپارم پروردگارا ! در کنار خود قرارمان ده ، و نعمتهايت را از ما مگير و آنچه از سلامتی و فضل تو در اختيار ماست ، تغيير مده و زمانی که از در خانه بيرون مي رود ، در آستانه در ايستاده ، سوره های حمد و معوذتين ، قل هو الله احد ، آية الکرسی را در پيش رو و سمت راست و چپ بخواند و بگويد: اللهم احفظنی و احفظ ما معی ، و سلمنی و سلم ما معی ، و بلغنی و بلغ ما معی ببلاغک الحسن الجميل خداوندا ! مرا و آنچه با من است نگهدار مرا و آنچه با من است سالم بدار و مرا و آنچه با من است با صورتی نيکو و زيبا به مقصد برسان امام سجاد(ع ) فرمود: هرگاه بنده ای از بندگان خداوند از خانه خارج مي شود ، شيطان سر راهش مي آيد ، اگر گفت : بسم الله دو فرشته ( نگهبان برای انسان ) به او گويند: خود را کفايت کردی و اگر گويد: آمنت بالله ، به خدای ايمان دارم گويند: هدايت شدی و راه يافتی ، پس اگر گويد: توکلت علی الله ، بر خدای توکل کردم گويند: محفوظ ماندی ، آنگاه شيطان از او دست کشيده ، آنجا را ترک مي کند و مي گويد: چگونه از کسی که هدايت شده ، محفوظ مانده و کفايت شده برای ما سودی حاصل خواهد شد ؟ ذيل اين روايت دارد: يا ابا حمزة : ان ترکت الناس لم يترکوک و ان رفضتهم لم يرفضوک قلت : فما أصنع ؟ قال : اعطهم من عرضک ليوم فقرک و فاقتک در روايت ديگری امام صادق (ع ) فرمود: هنگامی که به قصد حج و عمره از خانه خود بيرون آمدی – انشاء الله – پس دعای فرج را بخوان و آن دعا اين است : لا اله الا الله الحليم و الکريم ، لا اله الا الله العلی العظيم ، سبحان الله رب السماوات السبع ، و رب الأرضين السبع ، و رب العرش العظيم و الحمد لله رب العالمين
– بي خبر به مسافرت نرفتن
امام صادق (ع ) به نقل از پيامبر(ص ) فرموده اند: مسلمانی که قصد مسافرت دارد بايد برادران دينی خود را از قصد خويش آگاه سازد و متقابلا اين حق را ايجاد مي کند که موقع بازگشت برادران ايمانی به ديدار او بيايند
– بدرقه مسافر
مستحب است مسافر را دوستان و بستگانش بدرقه کنند همچنين مستحب است برای مسافر دعا کنند پيامبر(ص ) هرگاه مؤمنان را بدرقه مي نمود ، با آنان خداحافظی کرده ، مي فرمود: خداوند بر تقوای شما بيفزايد و به سوی هر خيری شما را راهنمايی کند ، و حاجات شما را برآورد ، و دين و دنيای شما را سالم بدارد و شما را صحيح و سالم بازگرداند امام صادق (ع ) برای گروهی از اصحاب خود که پياده عازم حج بودند ، دعا کرده ، فرمود: خداوندا ! آنان را بر قدمهايشان استوار بدار و شريان های ايشان را آرام دار( قوت قلب به آنان عنايت کن ) آنگاه که اباذر را به تبعيدگاه مي بردند ، علی ، حسن و حسين ( عليهم السلام ) و عقيل پسر ابيطالب ، عبدالله بن جعفر ، و عمار ياسر او را بدرقه کردند و علي (ع ) خطاب به آنان فرمود: با برادرتان اباذر خداحافظی کنيد ، زيرا مسافر ناچار بايد به راه خود برود ، و بدرقه کننده ناگزير است که بازگردد
– انتخاب همراه
لذت سفر آنگاه افزون خواهد شد که انسان ، رفيق و همنشين صميمی برای خود برگزيند تا سختي های سفر بر او هموار گردد پيامبر(ص ) به مسافران توصيه مي فرمود: ابتدا رفيق راه را انتخاب کنيد آنگاه مسافرت بنماييد الرفيق ثم السفر و در سخنی ديگر به اميرالمؤمنين علي (ع ) فرمود: به تنهايی سفر مکن ، که همانا شيطان با شخص تنهاست ، و او از دو نفر دورتر است و فاصله دارد ای علی ، همانا مردی که تنها مسافرت کند در معرض گمراهی است ، دو نفر چنين اند ، اما آنگاه که به سه نفر رسيدند ، گروه و کاروان به حساب مي آيند
– هم شأنی در مسافرت در انتخاب رفيق سفر ، لازم است دقت نموده ، همراهانی هم شأن و هم طراز را برگزيند تا در سفر به او خوش بگذرد
– دعا و ذکر در حال حرکت
پيمودن راههای زمين و آسمان ، همراه با فراز و نشيب و اوج و فرود است اتومبيل به مناطق کوهستانی که مي رسد ، جاده های پر پيچ و خم کوهستانی را طی کرده بالا مي رود و پس از رسيدن به قله ، سرازير مي شود هواپيما نيز از فرودگاه برمي خيزد ، اوج مي گيرد و با رسيدن به مقصد فاصله خود را با زمين کم نموده ، در فرودگاه بر زمين مي نشيند زائر در تمامی اين مراحل سزاوار است ياد خدا را زير لب زمزمه کند
– مسافرت در شب
انتخاب شب برای مسافرت ، توصيه رسول خدا(ص ) است امام صادق (ع ) به نقل از از پيامبر(ص ) فرمود: بر شما باد مسافرت در شب ، زيرا زمين در شب در نور ديده مي شود قسمت پايانی شب برای آغاز سفر بهتر است ، زيرا خداوند ابتدای شب را برای آسايش و راحتی انسان قرار داده ، تا بدن استراحت لازم را داشته ، و روح ، نشاطخود را باز يابد
– حفظ پول و اثاثيه
مسافر بايد حافظ و نگاهبان پول و اثاثيه خود باشد تا در طول سفر دچار مشکل نشود ، صفوان جمال به امام صادق (ع ) گفت : مي خواهم به حج بروم ، خانواده من نيز همراه من است ، پول و هزينه سفرم را در هميانی که دارم بگذارم ؟ و آن را به کمر ببندم ؟ امام فرمود: بله ، پدرم پيوسته مي فرمود: از توانمندی مسافر اين است که بتواند پول ( و وسايل ) خود را حفظ کند
– همراه داشتن مواد خوراکي
مسافر در سفر ، از پاکيزه ترين خوراکي ها و بهترين مواد ، همچون بادام ، شکر و سويق و آرد نرم الک نکرده ، توشه بردارد
– نيازمنديهای سفر
مستحب است مسافر نيازمنديهای سفر را همچون : آينه ، شانه ، مسواک ، دارو ، درفش و نخ ، سرپايی ، ظرف آب ، لباس ، و با خود بردارد در روايت آمده است ، پيامبر(ص ) هرگاه به سفر مي رفت چند چيز را همراه خود برمي داشت :
1- آينه
2- سرمه دان
3- شانه
4- مسواک
– حل مشکلات همسفران
در طول سفر اگر يکی از همسفران کمک بخواهد بايد ياري اش کرد که اين دارای ثوابی بس بزرگ است ابان بن تغلب گويد: با امام صادق (ع ) در طواف بودم مردی از اصحاب ما نزدم آمد و از من خواست تا برای انجام کاری همراهش بروم اما من دوست نمي داشتم امام صادق (ع ) را رها کرده همراه او بروم در همان حال که طواف مي کرديم باز آن مرد به من اشاره کرد ، امام صادق (ع ) وی را ديد و فرمود: کيست ؟ گفتم : از ياران ماست ، فرمود: با تو هم عقيده است ؟ گفتم : آری ، فرمود: نزد او برو ، گفتم : طواف را قطع کنم ؟ فرمود: آری ، گفتم : گرچه طواف واجب باشد ، فرمود: آری ، ابان گويد: پس همراه او رفتم
– جوانمردی در سفر
مستحب است مسافران در سفر ، جوانمردی از خود نشان دهند رسول خدا(ص ) تلاوت قرآن ، و حضور دائم در مساجد ، و همراهی با برادران در حل حوائج و نيازهای آنان را نشانه فتوت و جوانمردی در وطن ، و فراوانی و خوبی توشه و بخشش آن به همسفران ، و کتمان اسرار همراهان ، و خوش خلقی ، و شوخی بدون معصيت را علائم جوانمردی در سفر دانسته اند
از نکات مهم سفر، یاری رساندن به همراهان است که اسلام، بسیار به آن سفارش می کند. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله از اینکه کسی در سفر، کارهایش را به دیگری واگذار کند، اکراه داشت و دیگران را نیز به وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری در سفر سفارش می کرد. روایت می کنند در سفری، آن حضرت به اصحاب خود امر کرد تا گوسفندی را بکشند. یکی از همسفران ذبح گوسفند، دیگری پوست کندن گوسفند، شخصی قطعه قطعه کردن آن دیگری کار پخت آن را برعهده گرفت. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: جمع کردن هیزم نیز با من. پس همگی گفتند: ای رسول خدا، شما به زحمت می افتید، ما این کار را انجام می دهیم. پیامبر فرمود:
عَرَفْتُ أنکُم تَکُفُّونی ولکِنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ یَکرَهُ مِن عَبْدِه إذا کان مَعَهُ أَصحابُه اَن یَنفَرِدَ مِن بَینِهم.
می دانم شما کارها را انجام می دهید، ولی خداوند بلند مرتبه ناپسند می شمرد که بنده ای، خود را تافته جدا بافته و با فضیلت تر اصحاب و دوستانش بداند. پس پیامبر صلی الله علیه و آله برخاست و برای آنها هیزم جمع کرد.